Breekt Labour het VK?

De Union Jack valt  uit elkaar....

De recente verkiezingen in het VK kunnen bewijzen dat het Brexit-referendum mogelijk maar één van de stappen was op weg naar de ontbinding van het VK.

Na het Schotse referendum – waar een zucht van opluchting eigenlijk het enige was waar Westminster mee kon reageren – gaf de volgende verrkiezingen de SNP bijna alle Schotse zetels. Het maakte dat de partij naast een sterk verdeeld Labour eigenlijk de grootste consistente oppositiepartij was in het Britse Lagerhuis.

De SNP haalde nipt de absolute meerderheid niet deze keer. Maar het resultaat valt uiteen in de rechtstreeks verkozen zetels en diegenen die in proportie per regionale omschrijving worden verdeeld. Het heeft weg van de Duitse deelstaten.

De SNP haalt in het ‘Britse model’ bijna 48% van de stemmen. Bij de grotere omschrijvingen net 40%. De score van de groenen – de facto de partner van de SNP  geeft de telling net het omgekeerde zodat je met een 50% van de stemmen aan een ruime meerderheid komt in Holyrood.  Alba, de partij van Alex Salmond, haalde ruim 1.5% zodat de kaap van 50% overstegen wordt.

Langs beide zijden is er sprake van tactisch stemgedrag waardoor de rechtstreekse zetels die niet naar de SNP gaan vooral voor de Conservatieven zijn in het grensgebied met Engeland en Lid Dem’s op de noordelijke eilanden.

Sturgeon wil een nieuw referendum maar botst op een njet van Johnson. Van uit zijn standpunt perfect logisch. Het resultaat van de vorige keer was geen reden om tevreden te zijn. Salmond was in het begin geen vragende partij voor een puur onafhankelijkheidsreferendum maar werd gedwongen tot een keuze tussen de huidige status en onafhankelijkheid. Die 45% met een opkomst van 90% bewees dat er wel degelijk een kans bestond in betere omstandigheden dat tussenkomsten uit de VS, de NATO en de EU niet gingen volstaan. Alvast die laatsten gaan zich niet bemoeien in een nieuw referendum.

Het VK is Spanje wel niet - waar de grondrechten onder de ogen van de EU vrolijk geschonden worden - maar een blokkering tussen Londen en Schotland heeft in termen van politiek hetzelfde resultaat. Een patstelling die uiteindelijk het beleid onmogelijk maakt. 

Maar een ander fenomeen is in deze interessant om te volgen. Even terug naar het referendum in Schotland.

Andrew Marr – de BBC-versie van Ivan De Vadder – maakte na het referendum in Schotland een tweedelige reportage over hoe ver het kon komen. Zijn conclusie was eigenlijk dat toen Labour teruggedrongen werd tot de hartlanden ten tijde van Tatcher ze een tactiek ontwikkelden waarbij ze Schots regionalisme inzetten tegen de politiek van de Conservatieven. Londen mocht niet beslissen over Glasgow. Toen Labour aan de macht kwam en de beloften niet of onvoldoende nakwam kreeg het Schots nationalisme een opstoot die tot op vandaag verder leeft. Het kan ook verklaren waarom de Groenen niet alleen electoraal sterker meespelen dan in de rest van het VK maar ook openlijk voor Schotland kiezen. 

Een relatief nieuw fenomeen in de campagne was het Welshe regionalisme. Wales zit anders in elkaar dan Schotland. De verengelsing is groter en de regionalistische partij Plaid is bijlange na zo sterk niet. Maar in tegenstelling tot Engeland – waar Labour nu zelf in de hartlanden bedreigd wordt door de Conservatieven – houdt Labour stand en zelfs met een absolute meerderheid.

Labour slaagt er niet in om zich te herstellen na de dramatische Corbyn-periode. De facto blijft Wales als enige gebied over om te profileren tegen Londen. Of je zou Londen-stad moeten nemen maar die stad is een eiland in het VK en waar voor Engelsen eigenlijk zelf niet gelukkig mee zijn. De roep voor een Engels parlement blijft leven.

De Noord-Ierse politiek ligt hopeloos overhoop als gevolg van Brexit maar heeft nog koudwatervrees om te kiezen voor de Ierse Republiek, Schotland heeft het hoge woord uitgesproken maar of Labour met Wales als laatste parel aan de kroon zal kiezen voor de confrontatie met Londen om politiek relevant te kunnen blijven is nog even afwachten. Labour zal hoe dan ook iets moeten gaan doen om politiek relevant te blijven.

Welshe onafhankelijk is nog niet direct aan de orde. Maar dat als laatste van het Empire het VK zelf aan de beurt komt om uit elkaar te vallen laat de politieke kaart meer en meer zien.