Calimero

 

Calimero in Vivaldi-decor

Ma Flodder

‘Wat schuift dat?’, het had een zin kunnen zijn  van Ma Flodder maar het was politieke verslaggeefster Linda De Win in Villa Politica die het Wouter Devriendt voor de voeten gooide nadat die net fractievoorzitter van de groenen was geworden. Het ging – voor al duidelijkheid – niet over het fractievoorzitterschap maar over het ondervoorzitterschap van de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Ja, daar is een extra toelage voor zoals voor al deze functies. Een groter bureau mét frigo bijvoorbeeld. Maar dat kan iedere journalist die naam waardig gewoon opzoeken of opvragen. Worden ze daar niet voor betaald? Of schuift dàt niet voldoende? 

Wat volgde was de vraag van Raoul Hedebouw over El Kaouakibi waarbij werkelijk alles door elkaar werd gehaald (verkiezingswetgeving en partijfinanciering) tot een nummertje dat eerder in het Volkshuis past. Hét hoogtepunt van de politieke week. De vraag is dan wie zorgt er voor de antipolitiek?  

Papier voor papier

Vooreerst El Kaouakibi: is daar iets onwettig gedaan? Op het eerste zicht niet. Om dat te begrijpen moet je de verkiezingswetgeving een beetje kennen.

Eerste regel: alle uitgaven die gedaan worden voor de verkiezingen moeten aangegeven worden (in de praktijk alle uitgaven 3 maanden voor de verkiezingen tenzij die vervroegd zijn). Hoe dat gaat is van minder belang. De maximumbedragen zijn de enige grenzen. Er is een aangifte van de lijsten en van de kandidaten. En bij de kandidaten heb je de lijsttrekker, de big spenders (het aantal gewonnen zetels de vorige keer + 1), de effectieven en de opvolgers. Ik spreek nu voor alle duidelijkheid over parlementsverkiezingen.

Als er een folder in alle brievenbussen van Oost-Vlaanderen gaat is dat een serieuze kost: de drukkost daalt relatief sterk maar de verspreiding daarom niet. De lijsttrekker krijgt de meest prominente plaats gevolgd door uittredende mandatarissen of strijdkandidaten. Gezien die grotere bedragen mogen uitgeven krijgen die in verhouding meer aan te geven. En dat staat ook zo in de aangiften én de bijlages.

Ik weet wel dat er nu veel denken: hoe moet ik dat weten? Welnu, 40 dagen na de verkiezingen moeten alle aangiftes ingediend worden in de provinciehoofdsteden op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg. Zo is de fundering van het Gentse nieuwe justitiepaleis al verzekerd door de verkiezingsuitgaven van de voorbije jaren. En je mag die gaan inzien. Ik wens u veel plezier.

Ik heb 8 keer die aangiftes gedaan en – ik spreek uiteraard voor mezelf- ik kan me niet herinneren ooit problemen gehad te hebben met die opmaak van de aangiftes (behalve dat het een ellendig vervelend werkje was). Ze laten betekenen was vaak een ander paar mouwen.  

Dus als u hoort ‘die kandidaat heeft zoveel uitgegeven’…nou nee. De provinciale schaal maakt het quasi onmogelijk om alles zelf te betalen. Bepaalde partijen dan weer uitgezonderd.

Open VLD smeert eigen problemen uit over de andere partijen

Terug naar El Kaouakibi. Het witte konijn mocht dus wat kosten aan de partij. Wie was daarvan op de hoogte? Want het gaat hier om serieuze bedragen.

Wat nu volgt is Cluedo: wie had er belang bij om dat nu te lekken? Kijk, het is bij Wouter Verschelden van Newsmonkey beland en die heeft het overgenomen zonder verder te zoeken. Want het is duidelijk dat enkel de persoonlijke aangifte is gelekt.

Is het de ontslagen bediende van El Kaouakibi? Dat lijkt zij te suggereren. Of heeft die iemand binnen Open VLD onder de arm genomen die nog een eitje te pellen had. Maar dan is het de vraag: met wie? Gwendolyn Rutten? Bart Somers? Of El Kaouakibi zelf? Een journalist mag zijn bronnen niet prijs geven natuurlijk.

Maar het vervolg werd nog erger: naast het geld voor het drukwerk en het maken van filmpjes bleek er nog geld te zijn gegeven voor een medewerker die geen verkiezingstaken mocht doen (vraag is waarom een politieke partij dat moet betalen…) en dan nog eens andere facturen voor een totaal van 103.000 EUR. Toe maar.

Die dingen zijn overigens perfect te controleren in de partijboekhouding die in de loop van 2020 nagekeken is door een auditeur en voorgelegd is in het parlement. En nee, die controleert de verklaringen van de verkiezingsuitgaven niet. Ocharme….

Kortom: het lijkt er op dat binnen Open VLD niet iedereen zo dol is op het wat eigengereide witte konijn van de ondertussen in de mist verdwenen Somers.

Cui Bono?

Maar het truukje van Open VLD lukt: de media springt – nog maar eens – op de partijfinanciering.

Het was in ‘De Tijd’ van 13/02 dat Rik Van Cauwelaert de historiek van de partijfinanciering onder het licht hield. Over hoe de praktijken uit de VS hier hun intrede deden en hoe het volledig uit de hand liep in de jaren ’80 met als dieptepunt de Agusta-zaak, de atoma-schriftjes van Leo Delcroix en anderen.

Feitelijk deed men toen ook gewoon aan partijfinanciering via de overheid: de partijen incasseerden steekpenningen waarmee een offerte werd gekocht en de steekpenningen dan via de offerte (of nog erger: meerwerken) werden terugverdiend. Of nog handiger: etentjes voor enkele tienduizenden franken in aanwezigheid van een kopman waarvoor fiscale attesten werden uitgeschreven door allerlei VZW’s.

De wet Dhoore ging een transparant systeem opzetten. Maar dat werd snel een vorm van jackpot: toen de SP de 100 miljoen van Agusta moet terugbetalen (aan het OCMW van Brussel, dat terzijde) werden de dotaties op provinciaal niveau het volgende kanaal om subsidies binnen te rijven.

Alleen: de grote partijen van toen zijn nu kleine partijen. De N-VA heeft inderdaad grote sier kunnen maken. Maar eigenlijk is de partijfinanciering voor partijen die niet passen in een verhaal een bron van ergernis.

Toen het Vlaams Blok met Johan Demol mogelijk de meerderheid aan Vlaamse kant in Brussel kon grijpen was dat voor de PS de aangelegenheid om vol de aanval in te zetten op de partijfinanciering. De definitieve veroordeling in 2005 schoot daar haar doel wel voorbij. Maar om dat te kunnen bereiken werd de wet op racisme 6 keer veranderd waaronder het correctionaliseren.

Nu wordt de N-VA aangevallen omdat de partij gewoon gebruik maakt van een regeling die er kwam toen de partij niet bestond.

Calimero-coalitie

We gaan terug naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Het Vlaams Belang maakt forse winst in West-Vlaanderen. Eén van de meest opvallende gebeurtenissen en onlosmakelijk verbonden aan de problemen met illegalen aan de Brusselse stations waar dagelijks tienduizenden pendelaars passeren. Het immigratie-thema staat meteen hoog op de agenda.

En het kwam er niet meer af. Gevolg is dat het Vlaams Belang – dat financieel er niet bijster florissant bij zat na de verkiezingen van 2014 – in de aandacht komt en vol op de sociale media gaat spelen. Ergens logisch: alle kranten weigeren advertenties. Het resultaat kennen we en meteen kreeg de sociale media als infernaal verspreider van walmend fake news alle aandacht.

Dat werd er niet beter op toen eerst het Vlaams Belang en later PvdA en N-VA ook vol op de sociale media gingen. De oppositie viel de meerderheid van kleintjes aan en die reageerden zoals kleintjes doen: zij zijn groot….

VAR-democratie

Ondertussen denkt men dus fake news aan te pakken door de uitgaven voor sociale media te beperken. Het heeft een beetje weg van de drukpersen onder overheidscontrole te brengen. Want ook inhoudelijk wil men controle op de berichtgeving. Die pogingen zijn niet nieuw: in Italië wou men op gegeven moment de bloggers (zoals ik er nog bij tijd en wijlen eentje ben) laten controleren door journalisten. Dat kwam er uiteindelijk niet van maar dat het internet als absolute vrijhaven irriteert is wel duidelijk.

De vraag is dan ook: wie is de VAR van de democratie? Linda De Win met dergelijke platitudes? De factcheckers van Knack die kiezen wat ze juist controleren? De rechtbank?

Los daarvan: dient de politiek niet om de problemen te bespreken in plaats van die bespreking een probleem te maken?

All about the money

Maar er is niks zo moeilijk als partijfinanciering. Alle landen worstelen er mee op de één of andere manier. In Frankrijk ben je geen toppoliticus als je niet in opspraak raakt.

En ja, er gaat heel wat geld rond. Het Europees parlement  is al vaak genoemd. Kan het met wat minder? Natuurlijk wel. Dat was het doel van de oorspronkelijke wet tot de traditionele partijen door stemverlies steeds minder inkomsten kregen. En neem daar ook maar de spectaculaire afkalving van het ledenaantal van CVP en SP. Maar het apparaat moest blijven draaien…

Alleen is het maar de vraag of partijen moeten oordelen over wat de anderen met hun middelen doen. En dat kan ook op een domme manier zijn waardoor je je eigen partij verdeelt. En dat heeft Bart Somers – nog maar eens – bewezen. En El Kaouakibi? Die leert dat je snel uit de zon en in de regen komt te staan. Het zoveelste witte konijn waar binnen enkele jaren niks meer over gehoord zal worden in de politiek.

Zondag in het vrij overbodige columnprogramma ‘Het einde van de wereld’ op Radio 1 mocht lang vervlogen wit konijn Anissa Temsamani  El Kaouakibi nog eens komen beklagen en stellen dat het racisme was. Het is helaas veel eenvoudiger dan dat…