Harde zachte waarden

Of het nu Trump is of Zuhal Demir...de confrontatie tussen de 'harde' en de 'zachte' waarden is hard.

Om het karikaturaal te schetsen: het is de confrontatie tussen de mensenrechten enerzijds en de realiteit op de vloer anderzijds. En even goed de vraag of een samenleving maakbaar is. Dat is zo voor alle zachte waarden. Het milieu is vergelijkbaar.

Kijk, mensenrechten zijn een cultureel product. Die zijn er gekomen als een wapen in een strijd die sinds 1989 is afgelopen. Het 'Vrije Westen' overwon toen het onvrije communisme. Het gevolg was dat de framing van veel conflicten meteen verviel. Hadden de mensenrechten vooral tot doel om het verschil tussen 'wij' en 'zij' extra te benadrukken dan hield dat ineens op.

Maar ondertussen had een ander verhaal zich ingewerkt in die rechten. De burgerrechtenbewegingen - en in het verlengde de generatie van mei '68 -  gingen het model verder invullen. En bouwden er een industrie aan NGO's rond. Zo werd racisme een kernpunt. Van de flagrante dossiers - zoals in de VS en later Zuid-Afrika - werd dat hele verhaal omgeturnd naar een strijd tegen 'discriminatie' en 'gelijke kansen' tot 'positieve discriminatie'.

Na de val van de Berlijnse muur kwam daar een toegenomen mobiliteit bij. De tijd dat enkel de welstellenden de kans hadden om naar Europa te komen is al lang voorbij. De media zorgt ook voor een beeld dat in Europa alles mogelijk is. En dat is niet het geval. Maar in naam van de mensenrechten worden rechten opgelegd aan een samenleving op een moralistische manier. Vanuit het perspectief van na mei '68 wordt aan agit-prop gedaan die gevallen oppompt tot algemeenheden en met halve waarheden. Neem nu het dossier van het gezin in Aleppo. Ondertussen blijkt het verhaal met haken en ogen aan elkaar te hangen maar in naam van de mensenrechten moet de internationale rechtsorde maar even opzij gezet worden.  Of hoe die geinstrumentaliseerd worden in een politieke strijd want de advocate komt uit het Progress Lawyers Network, zowat de juridische variante van Geneeskunde voor het Volk. Maar dat is ondertussen algemeen geweten.

En ja, neem nu Unia, of het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding of de dienst van Paula D'Hondt. Die dienst werd opgericht omdat hij er moest komen en dat gaf Paula D'Hondt de kans om nog een functie uit te oefenen. En het was meteen een signaal dat de regering 'iets' ging doen aan het oprukkend racisme. Of lees: het Vlaams Blok toenertijd.

Kijk, dat er geen problemen waren kan moeilijk gezegd worden. Bordjes als 'Defendu pour étrangers nord-africain' zijn nu niet bepaald de meest fijnzinnige' maar het antwoord van de politiek en de media was vooral de problemen belachelijk maken. De reportage van Panorama was daar over duidelijk. Net zoals de dedain van de VRT ten tijde van de discussie rond een asielzoekerscentrum in Lint.

De dienst D'Hondt werd al snel bemand met de 'professionele' anti-racisten. Een beetje zoals je op alle groendiensten wel een overtuigde groene jongen vindt. Johan Leman kwam over uit de Foyer, een migrantenwerking in Brussel en ging de dienst later leiden. Maar toen kwamen de 'professionelen': Jozef De Witte ging van 11.11.11 naar het CGKR. Een organisatie die vaak op provocatorische wijze de toestanden in de Derde Wereld aanklaagt. Soms terecht maar vaak met weinig nuance. En vervolgens kwam Els Keytsmans. Ook daar weer een die-hardfiguur uit die scène.Vroeger Groen-parlementslid en dan via Oxfam (ontwikkelingssamenwerking) en Vluchtelingenwerk Vlaanderen (mensenrechten) naar Unia. Als woordvoerder kwam dan ook nog eens Francesca Vantielen aandraven. Afgesoupeerd bij de TV, nu nog actief op Radio 1 en in het Ballet van Vlaanderen maar vooral bekend als aanjager van de rechtszaak tegen het huidige milieubeleid. Het is steeds uit dezelfde kringen en meteen ook dezelfde stijl van campagnevoeren.

Meteen na de naamswijziging ging Unia in een confronterende stijl te werk. Een campagne als 'Belgen passen zich niet aan' had net zo goed van Abu Jahjah kunnen komen. Natuurlijk was dat niet het enige deel van de campagne - zo handig gaat het wel - maar het was de meest becommentarieerde slogan en dat blijft dus hangen.

Ondertussen is het debat - net zoals alles in dit land - communautair geworden. Ja, zelfs mensenrechten zijn communautair. De kern van het verhaal daar? Vlaanderen raakt aan de rechten van ...de Franstaligen in de rand. Unia speelt daar geen echte rol maar blijft wel de club die werd ingezet in het proces tegen de VZW's rond het Vlaams Blok. Dat kon pas na 6 wetswijzigingen in de jaren '90. En dat is nog niet vergeten te lande. Want uiteindelijk blijft het een dienst van de Federale Regering die met belasting- en lotto-geld wordt gefinancierd.

Nee, Unia is en blijft een instelling die in het leven is geroepen om politieke redenen en bemand wordt met figuren met een uitgesproken politieke agenda. En om die reden zal die dienst altijd een omstreden verhaal blijven.