Er zijn zo van die momenten die je je altijd zal herinneren. 10 jaar terug viel op een maandag en het nieuws kwam door toen ik op weg was naar huis en een afdelingsbestuur van Lovendegem. Het eerste wat je dan doet is de TV aanzetten en volgen wat er in Nederland gebeurt. De verwarring was enorm.
Die avond was er grote onrust in Nederland. Rellen in Den Haag en massale aanwezigheid van verbitterde burgers omwille van de moord op iemand die tot dan toe een neofiet was in de politiek.
Nu, dat neofiet zijn had blijkbaar ook meer te maken met het karakter van Fortuyn, die volgens de laatste gegevens ondertussen al heel wat partijen had afgelopen maar nergens aan de bak was geraakt. Hij was recent nog maar uit Leefbaar Nederland gezet waar hij voor die partij ook een ongeleid projectiel was geworden. De lijst die hij had gevormd bleek een samenraapsel te zijn dat binnen de kortste keren uiteenviel.
Wat maakte Fortuyn tot wat hij was? Uiteraard zijn flamboyant karakter en stijl. De Nederlandse politiek was van een gekende saaiheid, bijna technocratisch. En dan dook daar ineens Fortuyn op.
Maar vooral wist die Nederlandse politiek zich geen raad met wat er nog geen jaar eerder was gebeurd. Op 9 september 2001 vlogen twee vliegtuigen in de New Yorkse WTC-torens. Later werd het Pentagon getroffen en een vierde vliegtuig werd door de gijzelaars gedwongen om te landen in een veld. Al Quada bleek achter de actie te zitten. In Nederland - anders dan in Vlaanderen - braken steunbetogingen uit van allochtone (meestal Marokkaanse) jongeren uit voor de actie. Nederland was - ondanks de beperkte omvang - geschokt.
Rechtse politiek was er op dat moment nog nauwelijks. Bolkestein was als VVD'er weggezet als rechts dwaallicht. Geert Wilders en Ayan Hirshi Ali waren nog niet zo bekend. Janmaat was verdwenen. Fortuyn kon enkel terecht in Elsevier en een kleinere zender. Maar zijn kritiek werd wel opgepikt in conservatieve kringen. En het Angelsaksisch conservatisme schoot wortel in die jaren in Nederland.
Dat leverde hem ook de nodige vijanden op. Vooral de professionele 'verdraagzamen' vonden dat hij geen rol te spelen had in de politiek. Dat werd er vooral erger op na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2002 toen Leefbaar Rotterdam het socialistisch bastion Rotterdam sloopte. Fortuyn moest gestopt worden en daar mocht ver in gegaan worden. Zo ver tot...
Wat de Nederlanders als fundamenteel zagen voor hun natie, de tolerantie, werd eenzijdig doorbroken door de linkerzijde en het islamisme. Waar de tolerantie bij wet kon afgedwongen worden tegen partijen als de CP'86 en de CD bleek dit hier veel moeilijker te zijn.
Want in de nasleep van de moord op Fortuyn werd ook Theo Van Gogh vermoord. Van Gogh was een provocateur. Absoluut. Een provocateur die ook linkse wortels had. En die werd vermoord door een moslimfundamentalist.
Nederland maakte een ongekende slingerbeweging. Net zoals dat in Denemarken, zij het trager, gebeurde. De bakens van progressiviteit botsten op de grenzen. 'Vaste waarden' als het ecologisme, antifascisme en pro-open grenzenbeleid werden in vraag gesteld en aardig beknipt. Maar Politiek Nederland is in 10 jaar nooit stabiel geworden. Het politieke centrum, met op kop het CDA, is stilaan in de politieke marge verzeild.
Wat zou er gebeurd zijn mocht Fortuyn nog geleefd hebben? Niemand weet het. Iedereen heeft er wel een mening over. Dat de Nederlandse politiek instabiel was geworden was hoe dan ook een zekerheid. Zou Fortuyn een ploeg van onervaren kamerleden bij elkaar gehouden hebben? Het is maar de vraag. Het kost een ervaren politicus als Wilders alvast heel wat moeite. Zou een landelijk georganiseerde LPF kunnen overleven hebben? De PVV dacht er goed aan te doen om maar in een paar steden op te komen maar daar blijken de fracties niet stabiel. Rechtse partijen in Nederland blijven onstabiele fenomenen.
Fortuyn bracht terug een verhaal in de Nederlandse politiek. En dat op een moment dat bij heel wat partijen de geest leefde dat er geen verhaal meer moest verteld worden. Vandaag zijn de partijen die een verhaal willen vertellen goed voor ongeveer een derde van de kamerzetels.
En de kiezer? Die haakte stilaan weer af. De vele honderdduizenden die in 2002 nog eens gingen kiezen op 'de kale' hebben ondertussen de oproepingsbrief gelegd bij de brieven die ze voor 2002 kregen.
Nee, 10 jaar na Fortuyn is Nederland nog niet bekomen. En ondertussen spelen thema's waar de kloof tussen de traditionele en niet-traditionele partijen ongemeen groot is geworden. Fortuyn deed de deur open voor een andere politiek. Een politiek waar het voor traditionele partijen niet altijd even aangenaam werken is en waar de nieuwkomers getest worden op hun kwaliteiten.
En Fortuyn zelf? Zijn dood heeft waarschijnlijk meer voor dit verhaal betekend dan zijn leven. Net zoals vele schilders pas erkenning vinden na hun dood. En veel helden ten onder gaan op een scharnierpunt in de geschiedenis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten