Dat hebben de Grieken vandaag ook gedaan. Hun 'neen'-stem tegen wat zij aanvoelen als een door externen gedwongen besparingspolitiek past wel in een lange lijst.
Sinds ik de politiek volg is er discussie over de richting waarin de EG en nu de EU gaat. Het verdrag van Maastricht had het al moeilijk, de Denen pasten voor het EMS en bij de Europese Grondwet was het hek helemaal van de dam. Referenda gaven aan dat de bevolking de bevlogenheid van bepaalde Europese leiders niet slikten. Maar standaard werd er in Brussel meesmuilend gedaan over de referenda. Een typerende uitspraak was dat enkele duizenden Denen de komst van de ECU - dat was toen de munt - niet gingen tegen houden. Al in de jaren '90 waren er kritische stemmen over de communicatie van de EU, zelfs in academische kringen.
Tot begin de jaren '90 was euro-kritiek vooral een links en groen thema. Zelfs de eurorechtse partijen volgden braaf de lijn tot de EG en de EU gingen ingrijpen in de nationale politiek en naast een economisch luik ook een uitgebreid politiek luik wilden.
Over hoe en vooral hoe Griekenland niet functioneert is al veel geschreven. De uitspraak van Didier Reynders die stelde dat de EU wist van de vervalste begrotingen van Griekenland zindert nu meer dan ooit na. Feit is dat de politieke klasse van Griekenland er niks aan gedaan heeft om een moderne staatsstructuur te vormen. Zoals in veel zuiderse - en reken er België ook maar bij - was cliëntelisme de regel. Dat gaat goed zolang er geld is maar eens de wind tegen komen er problemen.
Er is al terecht op gewezen dat in vroegere tijden de munt dan maar gedevalueerd werd. Dat gaat niet meer. In dat opzicht heeft euro bewezen dat Griekenland niet werkt.
Maar het zijn niet alleen de Grieken. De Ieren wilden van hun eiland een belastingparadijs maken maar gingen ook door de knieën. Het lijkt er op dat als de Euro wil overleven er binnen de EU een consensus moet komen over wat een minimale staat moet zijn en welk beleid overal gelijk moet gevoerd worden. Want het kan niet dat bepaalde staten vrolijk risico's nemen of hun verantwoordelijkheid ontlopen en dan de rekening presenteren. Het referendum in Griekenland zal dat debat ongetwijfeld aanwakkeren.
Dan mogen de Grieken dan wel denken dat ze vandaag hun vrijheid terughebben, het is maar te zien of dit referendum geen versterking wordt voor eurofiele kringen.
En wat met de Grieken? Het blijft balanceren op de rand tussen de nood inzien om het land te steunen of te beseffen dat steun een verloren zaak is. Syriza is aan het bewind en wil - met de kracht van verandering - de Grieken uit de sloot houden. Dat is lovenswaardig al is de receptuur niet vernieuwend. De communisten hebben in Griekenland altijd al veel ruimte gehad. Het is enkel door Churchill dat Griekenland na de tweede wereldoorlog niet in het Oostblok verzeilde. Maar goed bestuur? Nee hoor.
Griekenland staat met één been buiten de EU. Niet buiten Europa.
En dat mag dan wel een discussie worden. 'Onze' (want wie hebben we daar eigenlijk verkozen) leiders hebben in hun euforie een monster in het leven gebracht dat meer en meer op een collectieve verarming uitdraait. Miljarden euro's worden bijgedrukt. Als er meer geld gedrukt wordt, wordt het automatisch minder waard. Hoe dan ook. Ooit. Wat die kostprijs wordt weten we nog niet.
Het is duidelijk dat het politieke luik van de EU gefaald heeft. De vraag is hoe lang dit verhaal nog kan geslikt worden. Samenwerking ja, economische vrijheid ja maar hou het daar maar bij. En geef de nationale staten hun vrijheid terug zodat de bevolking een echte keuze krijgt. Of zoals de Schotten en de Catalanen zelf beslissen over hun toekomst zonder dat ene Juncker namens wie of wat komt zeggen dat de Schotten dan maar buiten Europa mogen gaan zitten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten